“The Insider” araşdırması nəticəsində Kreml Administrasiyasının ləğv olunmuş “xarici əlaqələr və mədəni əməkdaşlıq idarəsi”nin Azərbaycandakı fəaliyyəti barədə yeni faktlar üzə çıxıb. İdarəyə GRU əməkdaşı Valeri Çernışov cavabdeh olub və məqsəd Azərbaycanda prorusiya QHT-ləri yaratmaq, Moskvanın maraqlarını yaymaq və “yumşaq güc” vasitəsilə təsir dairəsini genişləndirmək idi.

gundemtv.az xəbər verir ki, araşdırmaya görə, həmin idarənin işi klassik dövlət qurumundan daha çox xüsusi xidmət orqanının metodlarına əsaslanırdı. Azərbaycandakı siyasətçilər, məmurlar, hərbçilər və ictimai xadimlər barədə “obyektivlər” toplanaraq Moskvaya göndərilir, Dmitri Kozak üçün hazırlanan məxfi hesabatlar isə şəxsən prezident Putinə təqdim olunurdu. Kremlin əsas narahatlığı isə Azərbaycanda Rusiyanı dəstəkləyən ictimai təşkilatların demək olar ki, olmaması idi.

Məxfi sənədlərdə bu açıq şəkildə vurğulanırdı: “Azərbaycanda rusiyameyilli QHT-lərin mövcudluğu gücləndirilməlidir. Yeni təşkilatların yaradılması və ya köhnələrin dirçəldilməsi ‘yumşaq güc’ alətinə çevrilə bilər. Xüsusi diqqət sərhəd bölgələrinə, gənclərə, tələbə təşkilatlarına, təhsil, rus dili, mədəni layihələr və jurnalistlər forumlarına ayrılmalıdır”.

Moskva göstəriş verdi – Bakıda ard-arda konfranslar təşkil olundu, jurnalistika məktəbləri və müxtəlif forumlar keçirildi. Bu işlər üçün milyonlarla dollar xərcləndi. Moskvaya isə uğurlu hesabatlar göndərilirdi. Ancaq nəticə gözlənilən kimi olmadı.

2024-cü ilin sonlarında Rusiya ilə Azərbaycan münasibətlərində kəskin böhran yaşandı. Dekabrda Rusiyanın hava hücumundan müdafiə sistemi Azərbaycanın sərnişin təyyarəsini vurdu. Moskva nə düzgün izahat verdi, nə də səmimi üzr istədi. Ardınca Yekaterinburqda azərbaycanlılara qarşı polis reydi və onların döyülərək öldürülməsi faktı ölkədə ciddi rezonans yaratdı. Bakı sərt addım atdı: “Sputnik Azərbaycan” bağlandı, rəsmi tədbirlər minimuma endirildi.

Bütün bunların fonunda Kreml öz-özünə suallar verməyə başladı: “Niyə yüz milyonlarla dollar xərclədiyimiz layihə puça çıxdı? Harada səhv etdik? Niyə Azərbaycanda bircə real prorusiya partiyası belə yoxdur? Haradadır ‘yumşaq gücümüz’? Pullar hara getdi?”



“The Insider”in araşdırmasında vurğulanır ki, bu vəsaitlərin böyük hissəsi sadəcə mənimsənilib. Azərbaycan tərəfdəki əsas kurator isə sabiq rəsmilərdən biri – Əli Həsənov olub. Moskva “öz adamımız var” deyərək vəsaitlərin düzgün xərclənəcəyinə inanırdı. Amma nəticədə layihə tam iflasa uğradı.

Ən böyük problem isə təkcə maliyyə yox, ideya idi. Konfranslar və forumlar təşkil olunurdu, amma təklif edilən konsepsiya cəmiyyətdə heç bir qarşılıq tapmırdı. “Sadəcə dost olaq” şüarı azərbaycanlı gənclər üçün cazibədar deyildi. SSRİ nostalgiyası da geniş yayılmadı – cəmi bir neçə yerli fiquru cəlb etmək mümkün oldu.

Rusiyanın təbliğat alətləri – georgiyev lentləri, dövlət televiziyası, Solovyov və Simonyanın ritorikası – Azərbaycanda heç bir təsir doğurmadı. Əksinə, 30 illik Qarabağ münaqişəsi, Xocalı qətliamı, 20 Yanvar faciəsi kimi tarixi yaddaş faktoru, Ukraynaya qarşı müharibəyə mənfi münasibət Kremlin bütün planlarını puça çıxardı.

Ekspertlərin qənaətinə görə, Azərbaycan cəmiyyətində çox güclü “immunitet” formalaşıb. Dövlət müstəqilliyi və suverenliyi ali dəyərdir. Tarixi yaddaş isə rusiyameyilli ideyaların qarşısını avtomatik kəsir.

Nəticə etibarilə, Kreml Azərbaycanda “yumşaq güc” vasitəsilə təsir qurmaq planına yüz milyonlarla dollar xərcləsə də, nəticə sıfır olub.

Əli Səfərli,
gundemtv.az

Oxunub: 210