Xəbər verdiyimiz kimi, Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədov Türkmənistan Prezidenti Sərdar Berdiməhəmmədovun və türkmən xalqının adından dövlət başçısı İlham Əliyevə “Taus” ləqəbli “Axaltəkə” atını hədiyyə edib. Q.Berdiməhəmmədov bildirib ki, “Taus” “Yaşasın Türkmənistan, Azərbaycan, Özbəkistan!” mənasını ifadə edir.

Təqdimat zamanı çıxış edən İlham Əliyev qeyd edib ki, “Axaltəkə” atı dünyada məşhurdur, türkmən xalqının, Türkmənistanın milli brendidir.

Sitat: “Bildiyimiz kimi, türkmən və Azərbaycan xalqları qardaş xalqlardır. Eyni zamanda, bizi birləşdirən odur ki, həm türkmənlərin, həm də azərbaycanlıların öz at cinsi var – “Axaltəkə” və Qarabağ. Necə ki, biz qardaşıq, onlar da qardaşdırlar”.

Əslində, qardaş atların qardaş xalqları birləşdirən böyük bir tarixi var.

Gündəm24.az xəbər verir ki, Globalinfo.az-a danışan Qarabağ atları üzrə mütəxəssis Yaşar Quluzadə bildirib ki, Qarabağ və Axaltəkə atları Nisey atlarının varisləri sayılır:

“Nisey atları (latınca Equi Nisaei) hələ antik dövrdən tanınır. Yunan tarixçisi Herodot, qədim yunan tarixçi və yazıçısı Ksenofont, yunan-roma antik tarixçisi Strabon öz əsərlərində bu atları tərənnüm ediblər.

Nisey atlarının qədim məskəni olan Nisey düzü müasir İran, Azərbaycan və Türkmənistan arasında olan Urmiya gölündən Parfiyaya qədər bir ərazini əhatə edib. Müstəsna məhsuldarlığı və zənginliyi ilə seçilən bu regiona verilən “Nisey” (Nisa, Nisea) adı isə “Cənnət”, “Dünyanın behişti” anlamını daşıyıb.

Antik müəlliflərin yazılarında Nisey atları müxtəlif məzmunlarda təsvir olunurdu:

İri, qüdrətli, eyni zamanda zərif;
Məğrur duruşlu və enli sinəli;
Çevik və səlis yerişli;
Qızılı dərili
Strabon yazırdı ki, çox məşhur olan Nisey atları hərbi yürüşlərdə və şah qoşqularında istifadə olunub.

Başqa tarixi mənblərdə də bu haqda məlumat var. Belə ki, Persiya şahları Nisey atlarından ibarət çox böyük ilxılar saxlayır, bu atlardan təntənəli mərasimlərdə, hərbi yürüşlərdə istifadə edirdilər. Persiyaya yürüş etmiş Makedoniyalı İskəndər bu atlardan ibarət ilxının bir hissəsini ələ keçirib. Nisey atları hakimiyyətin simvolu sayılırdılar”.

Yaşar Quluzadə

Mütəxəssis qeyd edib ki, Qarabağ və Axaltəkə cinsli atların arasında olan genetik əlaqə onların Nisey ilxıları ilə qədim ümumi kökləri olması faktına əsaslanır:

“Buradan belə nəticəyə gəlmək olar ki, Qarabağ və türkmən atlarının oxşarlığı təsadüfi deyil. Türkmən atları Təkə, Oxlandı və Yomud tayfalarının adlarını daşıyan üç əsas tipə, Qarabağ atları isə Qarnıyırtıq, Toxmaq, Meymun və Təkə-ceyran tiplərinə bölünüb. Təkə-ceyran tipi türkmən Təkə madyanları ilə Qarabağ atlarının cütləşdirilməsi nəticəsində formalaşıb. Bu seleksiya ənənəsi, iki qardaş xalqın mədəni-tarixi irslərinin qovuşması faktı tariximizin müasir dönəmində də öz bəhrələrini göstərir.

1956-cı ildə Qarabağ atı Zaman və Axaltəkə cinsli Mələquşun Sovet hökuməti tərəfindən Böyük Britaniyaya kral ailəsinə hədiyyə göndərilməsi Azərbaycan və Türkmənistan xalqlarının ortaq mədəni kodlarının dünyaya təqdimatı idi. Zaman və Mələquşun qardaşlıq, dostluq körpüsündən başladığı yol bu günümüzə qədər uzanıb”.

Y.Quluzadə əlavə edib ki, belə hədiyələr iki dövlət arasında münasibətlərin qardaşlıq səviyyəsində olduğunu göstərən diplomatik rəmzdir:

“At hədiyə etmək türk və ümumiyyətlə, şərq xalqlarında qədim ənənədir. Bu, sadəcə hədiyə deyil, dostluğun, hörmətin və ehtiramın ən yüksək simvoludur”.

Oxunub: 63